بررسی چرایی پخش حلوا و خرما در مجالس ختم از نظر علمی و آئینی

امروز در مجله دانش لوکس پک می خواهم به دنبال پاسخ برای یکی از سوال های ذهنی خودم  باشم. پس با من همراه شوید تا به این موضوع بپردازیم که چرا حلوا و خرما یکی از اصلی ترین رکن های پذیرایی ختم هستند و چه عاملی باعث شده که در همه این سال ها در مجالس ترحیم یا حتی برای خیرات خرما و حلوا پخش شود؟  

آیا خیرات و خرما حلوا در مراسم های ختم ریشه در سنت و آیین ما دارد؟

اولین نکته ای که به بررسی آن پرداختیم این مورد بود که آیا خیرات خرما و حلوا در رسوم ما در گذشته نقشی داشته است. از همین رو نشانه های آن را در مناطق جنوب کشور جایی که خواستگاه خرما هست پیدا کردیم. خرما در آن نواحی یکی از مرسوم ترین پذیرایی های مراسم آیینی است و از آنجاییکه میوه درخت نخل است و نخل درختی همیشه سبز است و آن را نماد رستاخیز می دانند و میوه آن نیرو بخش است. پس به همین دلیل آنها معتقدند که خرما به روان تازه درگذشته نیرو می بخشد تا برای پیمودن مسیر طولانی وادی مردگان انرژی کافی داشته باشد.

حلوا دیگر پذیرایی مرسوم در مراسم ختم هم برای خود فلسفه ای جالب دارد. آن را از آرد گندم می پزند گندمی که از گذشته های بسیار دور با مراسم های عزاداری و غلبه روح با زشتی مرگ عجیبن بوده است. در مراسم های سوگواری زرتشتی و بین النهرینی نان جزء اقلامی بوده است که به مردگان اهدا می شده است. از سوی دیگر گمانه زنی هایی وجود دارد که استفاده از روغن در پخت حلوا نشان دهنده اتحاد و وحدت کیهانی است که دو جهان گیاهی و حیوانی را به هم ارتباط می دهد. 

بررسی نشانه های پزشکی برای پخش سینی حلوا و خرما در مراسم ختم

اغلب افراد پس از دست دادن عزیزان شان حال روحی مساعدی ندارند و همین امر سبب می شود که تمایلی به میل کردن غذا از خود نشان ندهند که با ادامه دادن این روند دچار افت فشار و نوسان قند خون می شوند. این اتفاق که معمولا در بین خانم ها رایج تر است سبب می گردد تا به آنها سرم وصل شود تا حدودی میزان قند خون آنها به حد طبیعی و نرمال نزدیک گردد.

کاهش قند خون علائمی مانند استرس، کم طاقتی، اضطراب و کم حوصلگی را برای عزاداران در پی دارد از همین رو توصیه می شود برای پیشگیری از کاهش قند خون از خوراکی های آرام بخش و شیرین مانند خرما و حلوا استفاده گردد.

چرا بیان می شود که حلوا و خرما آرام بخش است ؟

وقتی شیرینی جات مانند خرما و حلوا مصرف می شود سطح سروتونین در مغز  افزایش پیدا می کند. سرتونین یک ترکیب آرامش بخش است که ترشح آن در مغز سبب فعل و انفعالاتی می شود و افزایش آن باعث کاهش استرس و افزایش آرامش می گردد.

از همین رو وجود سینی حلوا و خرما علاوه بر آنکه ریشه در سنت و فرهنگ ما دارد و یکی از اقلام ضروری پذیرایی مجلس ختم است از نظر علمی نیز به آرامش بخشی خانواده و عزیزان تازه فوت شده کمک می کند.

همچنین چون مصرف آنها به علت بافت نرم ساده تر است پذیرش میل کردن آن توسط افرادی که تحت فشار شدید روحی و روانی بوده اند و در شرایط خوبی به سر نمی برند راحت از مصرف غذاهای سنگین است.

شاید برای تان این سوال پیش بیاید که در ایامی که بیماری کرونا در جهان وجود دارد آیا باز هم پخش خرما در مراسم های ختم توصیه می شود؟ در پاسخ به این سوال باید عرض کنیم که همزمان با بروز بحران ها همواره افراد خلاقی بوده اند که با اندیشیدن راهی تازه ساخته اند. برای مثال در ایام کرونا شرکت هایی دست به کار شده اند و خرما قرصی یا همان خرما تک عددی را تولید کرده اند این محصول در فرایندی کاملا بهداشتی تولید شده و بدون دخالت دست بنابر این بخشی از دغدغه ای که افراد برای پذیرایی داشته اند را برطرف کرده اند.

دیدگاه طب سنتی در مورد سینی پذیرایی حلوا و خرما در مراسم های عزاداری چیست؟

کارشناسان طب سنتی معتقدند غم و اندوه طبع سردی دارند از همین رو باید با مواد پذیرایی که طبع گرم دارند مانند حلوا، خرما، گلاب و … در مراسم های عزاداری استفاده شود تا از افت شدید قند خون و سرد شدن بدن جلوگیری شود.

طبع سرد غم و اندوه به همراه چشمه اشک دلیل اصلی است که میزبان ها به استفاده از اقلام پذیرایی مثل خرما گردویی، حلوا خانگی و سایر مواد غذایی با طبع گرم روی می آورند. از طرفی دیگر به عقیده طب سنتی خرما و حلوا سبب بالا رفتن صبر و تحمل افراد هنگام بروز مشکلات می شود و باعث می شود افراد به راحتی به مسئله کنار بیایند.